Beyaz Saray, 2025 mali yılı için NASA bütçesinde %24’lük dev bir kesinti önerdi. 24,8 milyar dolardan 18,8 milyar dolara düşmesi planlanan bütçe, onaylanması halinde ajansın son birkaç on yıldaki en büyük tek yıllık finansman daralması olacak.
Bu bütçe taslağı, NASA ’nın insanlı uzay uçuşları, bilimsel araştırmaları ve gelecekteki Mars misyonlarını ciddi şekilde etkileyebilir. En dikkat çekici değişikliklerden biri, NASA’nın Ay görevlerini yürütmek için geliştirdiği Uzay Fırlatma Sistemi (SLS) ve Orion kapsülü için planlanan erken emeklilik. Artemis III görevi tamamlandıktan sonra bu sistemlerin emekliye ayrılması öngörülüyor. Bu karar, insanlı Ay yolculuklarının geleceğini belirsizliğe sürüklüyor.
Ay yörüngesinde kurulması planlanan Lunar Gateway istasyonu iptal edilecek; bazı parçalarının yeniden kullanılması değerlendirilecek. Aynı zamanda, Mars’tan kaya örnekleri getirme hedefiyle planlanan Mars Sample Return görevi de iptal edilerek, gelecekteki mürettebatlı görevler için ertelenecek.
ISS Bütçesinde 508 Milyon Dolarlık Kesinti
Uluslararası Uzay İstasyonu (ISS) da kesintilerden nasibini alıyor. Mürettebat ve ikmal kapasitesi azaltılacak, ayrıca 2030 yılı itibarıyla emekliye ayrılacak. Ticari uzay istasyonlarıyla değiştirileceği belirtilen ISS, bilimsel araştırmalardan çok Ay ve Mars’a yönelik öncelikli projelere kaynak sağlama odağına kaydırılıyor.
NASA’nın bilim departmanından 2,3 milyar dolar kesilecek. Bu da iklim araştırmaları, ileri teknolojiler ve Dünya gözlem programları gibi birçok kritik çalışmayı durma noktasına getirebilir. Özellikle, Landsat Next gibi önemli uydu görevleri yeniden yapılandırılacak ya da ertelenecek.
İnsanlı Uzay Keşfine 647 Milyon Dolarlık Artış
Öte yandan, insanlı uzay keşfi bütçesinde 647 milyon dolarlık artış öngörülüyor. Ancak bu artışın, Artemis donanımının erken emekliye ayrılması ve Mars görevlerine yönelik kesintilerle çeliştiği görülüyor. Uzmanlar, bu çelişkili bütçe önceliklerinin uzay araştırmalarında geriye gidişe yol açabileceğini belirtiyor.
Özel Sektör Ön Planda: SpaceX Kazanan Taraf Olabilir
Yeni bütçe, NASA’nın daha fazla özel sektör (özellikle SpaceX) ile iş birliğine dayalı bir model benimsemesini öngörüyor. Kurumun, “özel sektör araştırma ve geliştirmeye daha uygun” alanlardan uzak durması gerektiği vurgulanıyor.
The Planetary Society’nin uzay politikaları direktörü Casey Dreier, kesintiler için “Bu, bilimde ve keşifte geri adım atma bütçesidir. Sonuçlarını yıllar sonra anlayacağız” ifadelerini kullandı. Enflasyona göre ayarlanan bu bütçenin, NASA’nın 1960’lı yıllardaki Merkür misyonları dönemindeki harcama düzeyine yakın olduğu belirtiliyor.
Beyaz Saray’ın önerdiği bütçe, yalnızca ajansın mevcut projelerini değil, aynı zamanda ABD’nin uzaydaki liderliğini de tehdit edebilir. Artemis ve Mars görevleri başta olmak üzere birçok önemli bilimsel misyon ya iptal ediliyor ya da ticari alternatiflere devrediliyor. Bu da NASA’nın bugüne kadar inşa ettiği küresel bilim ve teknoloji liderliğini zora sokabilir.
Google AI Modu Artık Herkese Açık
