Son on yılda 1300 büyük teknoloji şirketinin faiz getirici borcu 4 katına çıkarak yaklaşık 1,35 trilyon dolar seviyesine ulaştı. Bunun en büyük nedeni Yapay Zeka teknolojisi gösteriliyor.
Bu sıçramanın arkasında, Yapay Zeka altyapısına özellikle GPU kümeleri, veri merkezleri, enerji, soğutma ve optik omurga yönelik doymak bilmez talep var. 2010’larda yazılım ağırlıklı, varlıksız (asset-light) modelle yüksek marjlara alışan sektör, 2020’lerde giderek sermaye-yoğun bir kimliğe bürünüyor.
Oracle örneği: kaldıraçlı büyümenin sınavı
Oracle, OpenAI ile YZ altyapısı kurulumuna yönelik 500 milyar dolarlık çok yıllı yatırım vizyonunu finanse etmek için bilançosunu agresif biçimde büyüttü: şirket borcu bugün **111 milyar $**ın üzerinde ve borç/özsermaye (D/E) 4,6. Bu kaldıraç, ölçek sağlandığında bulut YZ hizmetlerinin nakit akışıyla taşınabilir; ancak talep veya fiyatlama saparsa, faiz yükü kârlılığı silkeleyebilir.
Değişen iş modeli: yazılım kârı → altyapı maliyeti
Önceki on yılda tekrarlı lisans gelirleri ve SaaS modeli kâr üretirken, bugün YZ odaklı şirketler gelir/gider bıçak sırtında ilerliyor. GPU kiraları, veri merkezi CapEx’i ve işletme giderleri (enerji, personel, amortisman) kâr havuzunu daraltıyor. “Önce kapasiteyi kur, müşteri geldikçe dolar” mantığı, finansman penceresi açık kaldığı sürece çalışır; kredi daralması veya fiyat rekabeti durumunda ise kırılganlığın bedeli ağır olabilir.
İkinci dereceden riskler: tedarik zinciri ve müşteri yoğunlaşması
CoreWeave gibi YZ bulutları, yüksek D/E (≈3,8) ile ölçeklenirken, Nvidia gibi tedarikçileriyle karşılıklı bağımlılık yaratıyor. Borçlu müşteride oluşacak bir temerrüt, yalnızca o şirketi değil, tedarik akışını ve talep görünürlüğünü de sarsabilir. Müşteri yoğunlaşması arttıkça, tek bir büyük alıcıdaki aksamalar tedarikçi tarafında gelir şoklarına dönüşebilir.
YZ patlaması, teknolojiyi yüksek marjlı yazılımdan sermaye-yoğun altyapıya taşıdı. Bu dönüşüm, fırsatlarla birlikte kaldıraç riskini büyütüyor. Pencere daralırsa, finansal olarak zayıf oyuncular elenebilir; tersi senaryoda ise ölçeklenenler ağ etkisi + veri kilidi ile pazarı konsolide edebilir. Kimin kazandığını, talep sürekliliği, sermaye disiplini ve teknik verimlilik belirleyecek.
