Teknoloji devi Google, kuantum bilgisayarların gerçek dünya problemlerinde kullanılma yarışında yeni ve kritik bir eşiği geçtiğini duyurdu.
Şirket, geliştirdiği yeni bir algoritmanın klasik süper bilgisayarlardan binlerce kat daha hızlı çalıştığını iddia ediyor. Nature dergisinde yayımlanan makaleye göre, Google’ın Quantum AI birimi, “Quantum Echoes” adını verdiği bu algoritmanın doğadaki kuantum davranışlarını—özellikle bir moleküldeki atomların etkileşimini—benzeri görülmemiş bir hız ve doğrulukla modellediğini bildirdi.
Google, algoritmanın en yeni kuantum işlemcisinde test edildiğinde, önde gelen bir klasik süper bilgisayardan tam 13 bin kat daha hızlı sonuç verdiğini açıkladı.
Financial Times’ın aktardığına göre şirket, bu verilerin hem doğrulanabilir hem de tekrarlanabilir olduğunu vurgulayarak, bu gelişmeyi “doğrulanabilir kuantum avantajına sahip ilk algoritmanın gösterimi” olarak tanımladı. Google Quantum AI Araştırma Laboratuvarı Başkanı Hartmut Neven, bu adımı “bir dönüm noktası” olarak nitelendirdi. Neven, hem Google’ın hem de diğer araştırma ekiplerinin malzeme bilimi ve ilaç keşfi gibi alanlarda pratik kuantum algoritmaları geliştirmeye odaklandığını belirtti.
Ticari Yol Haritası ve Kuantum Üstünlüğü Yarışı
Google, buluşun ticari açıdan hemen kullanıma hazır olmadığını kabul ediyor. Ancak Quantum AI operasyon direktörü Charina Chou, Quantum Echoes yönteminin “pek çok kuantum simülasyon sisteminde uygulanabileceğini” belirterek, bunu “yalnızca daha iyi değil, aynı zamanda gerçekten faydalı kuantum bilgisayarlar için bir yol haritası” olarak nitelendirdi.
Nature’da yayımlanan ikinci bir Google makalesi de aynı yöntemin nükleer manyetik rezonans (NMR) deneylerinde kullanılabileceğini gösterdi. Her ne kadar bu deney, klasik bilgisayarları henüz geride bırakmayan küçük bir kuantum sistemiyle sınırlı kalsa da, araştırmacılar gelecekteki potansiyel uygulamalara dikkat çekti.
Son dönemde teknoloji şirketleri ve araştırma merkezleri arasında “kuantum avantajı” (kuantum bilgisayarların belirli ve anlamlı görevlerde klasik bilgisayarları geçtiği nokta) yarışının temposu giderek artıyor. Google, 2019’da “kuantum üstünlüğü” ilan etmiş, ancak o dönemde klasik yöntemlerle aynı hesabın çok daha kısa sürede yapılabileceği ortaya çıkmıştı. Neven, mevcut durumda bile en gelişmiş grafik işlemcilerle aynı hesaplamanın altı saniyede yapılabildiğini, ancak Google’ın kuantum çiplerinin “çok daha hızlı ilerlediğini” vurguladı ve ekledi: “Bu, klasik makinelerin kazanamayacağı bir yarış.”
Doğrulama Süreci
Google, bulguların Nature dergisinin kapsamlı hakem sürecinden geçtiğini ve ayrıca “red-teaming” adı verilen bir iç doğrulama süreciyle, kendi araştırmacılarının sonuçları çürütmeye çalıştığını belirtti. Uzmanlar ise sonuçların bağımsız biçimde doğrulanmasının zaman alacağını söylüyor. IBM bünyesindeki araştırmacılar, 2026’ya kadar birkaç güvenilir “kuantum avantajı” iddiasının daha ortaya çıkabileceğini, ancak bu tür açıklamaların bilimsel incelemeye tabi tutulacağını ifade ediyor.
